Türkiye Cumhuriyeti'nin İlk Madeni Paraları

29 Ekim 1923 gecesi saat 20:30'da Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin oy birliğiyle Türkiye, Cumhuriyet rejimine kavuştu. Genç Cumhuriyet ilk aylarda henüz kendi parasını basamadığından dolayı ve mevcut ticari ilişkilerin aksamaması için Osmanlı döneminden kalan paraların kullanımı devam etti. Bu süreçte, Sultan Reşad adına Alman Nikel Fabrikaları Şirketi'ne bastırılan nikel paralar ve Sultan Vahdettin adına basılan 40 paralık sikkeler, yeni paralar piyasaya sürülene kadar bir süre geçerliliğini korudu.

3 Mart 1924'te Halifeliğin kaldırılmasından yaklaşık bir ay önce, 12 Şubat 1924 tarihli ve 411 sayılı kanunla (Meskukat Darbı Hakkında Kanun) piyasadaki mevcut eski paralar 5- 10- 40–100 paralar ile 5 ve 25 kuruşluk evrakı nakdiyeler tedavülden kaldırıldı. Yerlerine geçmek üzere, bronzdan yapılmış 100 Para, 5 Kuruş ve 10 Kuruşluk madeni paraların basılması planlandı. Toplamda iki buçuk milyon liralık bu paraların tasarımı, İstiklal Madalyası'nı da tasarlayan Mesrur İzzet Bey (Ahmet Mesrur Durum) tarafından gerçekleştirildi. Yeni para sisteminde, alışılagelmiş birimler korunarak 1 Lira = 100 Kuruş ve 1 Kuruş = 40 Para katsayılarına dayanan dönüşüm sistemi devam etti.

Madeni paralar, 1924 yılı içinde üç ayrı tarihte piyasaya sürüldü: 3 Ağustos 1924'te 10 Kuruş, Eylül 1924'te 5 Kuruş ve 14 Ekim 1924'te de 100 Paralık madeni ufaklıklar tedavüle verildi. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk madeni paraları hem ülkenin yeni yönetimini simgeleyen hem de ekonomik dönüşümün ilk adımlarını gösteren tarihi eserler olarak tarihe geçti.

Tam bir yıl sonra 5 Ekim 1925 tarihinde ise Nikel malzemeden mamul 25 Kuruşluk madeni ufaklıklar piyasaya sürüldü. Bu paralara büyüklüklerinden dolayı halk arasında “Manda Gözü” denmekteydi.